mércores, febreiro 22, 2006

Yo ya he estado aquí

Image hosting by Photobucket

Jordi Balló e Xavier Pérez recollen en Yo ya he estado aquí as súas reflexións respecto do que eles denominan as “ficcións da repetición”, é dicir, os elementos que compoñen a estructura habitual das obras de carácter serial. Hai detrás do proxecto unha evidente idea reivindicativa destes productos, moitos deles característicos da cultura de masas e, polo tanto, cuia calidade é posta habitualmente en dúbida. Mediante capítulos curtos e con abondosos exemplos, os máis deles ben coñecidos de todos, os autores visitan os lugares comúns desta técnica narrativa, poñendo de manifesto as notables posibilidades que xurden dun tratamento axeitado dos mesmos. A composición dos grupos persoais, a definición de espacios, o tratamento de asuntos como o amor ou a morte, os problemas de continuidade temporal, todos estes extremos son tratados con peculiaridade nas obras seriais e certeiramente examinados na obra que nos ocupa.

Malia a seriedade do tratamento e o atinado da análise, a obra presenta algunhas eivas salientables. A que para min sería fundamental é o difusamente que se delimita o concepto esencial do ensaio. Os autores comezan a referise ós elementos das ficcións seriais sen apenas deslindar este concepto, de xeito que o lector deberá deducilo tanto dos rasgos de estilo que se van debullando como dos exemplos que se aportan. O resultado é un tanto confuso, ó aludiren os autores tanto a productos de cuio carácter seriado non cabe nengunha dúbida como a outros máis discutibles. Non presenta dificultades a asunción da serialidade de coleccións de cómics, series de televisión ou novelas protagonizadas por un mesmo protagonista; máis problemático, porén, é extender os atributos da serialidade ó conxunto da obra dun autor, sen máis elementos que o xustifiquen, ou a aquelas obras que non teñen máis en común que a pertenza a un mesmo xénero. De feito, a confusión entre os elementos de xénero e os rasgos da serialidade é frecuente en todo o texto.

Por outra banda, a vontade dignificadora dos productos seriais non debería ser incompatible cunha certa actitude crítica cara os rasgos que a caracterizan. De igual xeito que os elementos propios das ficcións seriais abren un abano de posibilidades susceptibles dun uso acertado, non é menos certo que que unha mala utilización dos mesmos conduce a un grave empobrecemento da obra. Balló e Pérez eluden calquera referencia ó perigo que deriva dun mal uso das dispositivos seriais e a valoración que lles merece a práctica totalidade das obras mencionadas é cando menos xenerosa.

Non deixa de resultar estraño o pouco que se ten estudado un fenómeno como o das produccións seriais, tan familiar e, baixo as súas diferentes formas, de consumo tan masivo na actualidade. Nese senso, e a pesares das obxeccións anteriores, a obra que nos ocupa resulta especialmente destacable, ó aportar unha serie de categorías a ter en conta, así coma un feixe de reflexións de interese indiscutible.

Ningún comentario: